رنج ناشی از آتروفی کلیه به این معنی است که اندازه یک کلیه نسبت به دیگری کوچکتر است. انسان به طور معمول با دو کلیه در سمت چپ و راست ستون مهره در داخل شکم متولد میشوند. آنها اعضای حیاتی بدن محسوب میشوند و کار آنها دفع مواد زائد سمی، حفظ حجم مایعات، تعادل الکترولیتها و ترشح هورمونهای مختلف است. کوچک شدن کلیه، میتواند در اثر بسیاری از بیماریها مانند عفونتهای طولانی مدت کلیه، ایسکمی کلیه، انسداد شریان کلیوی، نفروپاتی ریفلاکس یا فشرده سازی رگهای خونی توسط کیستهای کلیه ایجاد شود.
بسته به علت اصلی کوچک شدن کلیه، درمان متفاوت خواهد بود. کوچک شدن کلیه به دلیل بیماری مزمن کلیه ممکن است به دیالیز نیاز داشته باشد و کوچک شدن کلیه ناشی از عفونت مزمن دستگاه ادراری به آنتی بیوتیک نیاز دارد. ادامهی مطلب اطلاعات بیشتری دربارهی علت و درمان کوچک شدن کلیه را در اختیار شما قرار میدهد.
علت کوچک شدن کلیه
دلایل عمده کوچک شدن کلیه، همه در دستههای زیر قرار میگیرند:
عفونت
اولین علت کوچک شدن کلیه، عفونت باکتریایی در مثانه یا مجاری ادراری است (که برای مدت طولانی درمان نمیشود). این باکتری به کلیهها سرایت کرده و به آنها حمله میکند، بنابراین ضعیف و کوچک میشوند.
دیابت
دیابت یکی دیگر از عوامل خطر است زیرا این شرایط باعث میشود فرد نتواند به درستی بهبود یابد. همچنین باعث افزایش التهاب در رگها، آسیب رساندن به اعصاب و عملکرد درست اندامها میشود. و حتی اگر شخصی تمام تلاش خود را کند تا قند خود را از طریق دارو کنترل کند، ممکن است به عنوان عارضه جانبی در وی آسیب کلیوی ایجاد کند.
لخته شدن خون
راه بعدی که کلیه میتواند کوچک شود، این است که خونرسانی آن کاهش یابد یا قطع شود. این معمولاً در افرادی رخ میدهد که در شریان کلیوی، لخته خون ایجاد کردهاند. اگر شخصی به علت التهاب و کلسترول بالا مبتلا به آترواسکلروز یا تصلب شرایین شود، نیز ممکن است دچار آتروفی کلیه شود.
نقص مادرزادی
مواردی وجود دارد که فردی به دلیل نقص مادرزادی به دلیل بیماری یا جراحت در حالی که هنوز در رحم بودند، دچار آتروفی کلیه شده است. البته، این علت کوچک شدن کلیه، اغلب در کودکان خردسال که هنوز در حال رشد هستند دیده میشود.
علائم کوچک شدن کلیه
کوچک شدن کلیه به چندین دلیل زمینهای ایجاد میشود، بنابراین علائم از یک فرد به فرد دیگر متفاوت خواهد بود. با این حال، در اینجا برخی از رایجترین علائم نشان داده شده توسط بیماران مبتلا به این بیماری وجود دارد:
- نیاز به ادرار مکرر
- درد هنگام ادرار
- خون در ادرار
- کمی حالت تهوع و استفراغ
- خستگی مداوم
- خارش پوست
- فشار خون بالا
چگونه این شرایط درمان میشود؟
انواع مختلف درمان در دسترس است:
آنتی بیوتیک
در موارد عفونت باکتریایی که با آزمایش خون یا ادرار تأیید شده باشد، پزشک نسخه ده روزه آنتی بیوتیک تجویز میکند.
گاهی اوقات اگر عفونت شدید باشد، فرد مبتلا باید در بیمارستان بستری شود تا دارو را از طریق ورید دریافت کند، در حالی که ادرار بیمار در فواصل منظم آزمایش میشود. این اجازه میدهد تا پزشک بتواند پیشرفت عفونت را بررسی کند و در صورت نیاز داروها را تغییر دهد.
لازم به ذکر است که به ندرت پیدا میشود که دورهی ده روز آنتی بیوتیک برای رهایی بدن از این نوع عفونت کافی باشد. بیشتر اوقات، فرد مجبور است دوره درمان خود را حداقل برای دو هفته یا بیشتر از این ادامه دهد. این فقط به قدرت سیستم ایمنی بدن بیمار قبل از وقوع عفونت بستگی دارد.
از بین بردن لخته خون
لختههای خونی که باعث کاهش جریان خون در کلیه ها میشوند باید با دقت زیادی کنترل شوند زیرا در صورت جابجایی آنها ممکن است مستقیماً به سمت قلب، ریهها یا مغز هدایت شوند که باعث سکته یا حمله قلبی میشود.
بنابراین پزشک ابتدا محل دقیق لخته را که جریان خون را در شریان کلیه محدود کرده است، شناسایی میکند. سپس سعی میکند آن را از طریق جراحی برطرف کند. این خود خطرناک است، اما غالباً راهی دیگر برای رفع انسداد وجود ندارد.
دیالیز
برای آزمایش عملکرد کلیه کوچک شده، پزشک سطح کراتین بدن را بررسی میکند. اگر میزان کراتین خیلی بالا باشد، دیالیز باید شروع شود. در غیر این صورت، سموم به سرعت بدن را پر میکنند.
با این حال، دیالیز فقط در صورتی انجام میشود که کلیه هنوز فرصتی برای نجات داشته باشد. اگر جریان خون برای مدت طولانی مسدود شده باشد، ممکن است برای درمان خیلی دیر شده باشد.
جراحی
درمان بعدی جراحی است. در حالی که عملکرد دو کلیه ایده آل است، اما شخص فقط با یک کلیه زنده میماند. بنابراین پس از برداشتن کلیه آتروفیک یا کوچک شده، بدن می تواند دوباره به حالت سلامتی برگردد.
با این حال اگر به هر دلیلی کلیه دیگر نیز کوچک شود، بنابراین فرد باید در لیست اهدا کنندگان عضو قرار گیرد. یا میتوانند انتخاب کنند که تا آخر عمر به دستگاه دیالیز متصل شوند.
بهترین رژیم غذایی برای کوچک شدن کلیه یا آتروفی چیست
افرادی که مبتلا به کوچک شدن کلیه یا هر اختلال پاتولوژیک کلیوی دیگری هستند، لازم است که بدانند چه غذاهایی را باید مصرف کنند و از چه غذاهایی باید خودداری کنند. این امر به کاهش عوارض ناشی از بیماری کلیه کمک میکند. در زمان کوچک شدن کلیه یا بیماری، سلولهای عملکردی کلیه در سطح مطلوب کار نمیکنند و این به نوبهی خود عملکرد کلیه را دشوار میکند. در زیر برخی از توصیههای غذایی برای افرادی است که به بیماری کلیوی یا کوچک شدن کلیه مبتلا هستند:
- مصرف پروتئین را محدود کنید: به عملکرد بهتر کلیهها کمک میکند. در صورت تمایل، مصرف پروتئین با کیفیت بالا توصیه میشود زیرا مواد زائد کمتری تولید میکند و اسیدهای آمینه ضروری بیشتری را نیز مکمل میکند. چنین پروتئینهایی شامل سفیده تخم مرغ، ماهی و گوشتهای بدون چربی است
- از غذاهای شور خودداری کنید: سدیم الکترولیتی است که توسط کلیهها متعادل میشود و کاهش مصرف سدیم به عملکرد بهتر کلیه کمک میکند. توصیه میشود از غذاهای فرآوری شده، چاشنیهای شور و غذاهای کنسروی خودداری کنید.
- از اسید چرب اشباع خودداری کنید: شناخته شده است که آنها باعث التهاب واکنشها و همچنین تشدید بیماریهای مختلف کلیه میشوند.
- از مصرف غذاهای پتاسیم بالا خودداری کنید: این ماده الکترولیتی است که در غذاهایی مانند موز، میوه های خشک، گوشت بیف و خمیر لوبیا یافت میشود.
- از غذاهای غنی از پورین پرهیز کنید: این شامل گوشت بره و گوشت گوساله است.
کوچک شدن کلیه میتواند یک بیماری پیچیده باشد که نیاز به درمان طولانی مدت و نظارت مداوم دارد. مهم است که با دکتر خود در ارتباط نزدیک باشید و در مورد هر گونه نگرانی در مورد این بیماری صحبت کنید.